Yeni doğmuş bebeğin istemsiz yaptığı hareketlerin bütününe refleks denir. Bu hareketler doğuştan vardır. Bebeğin hayatta kalması için bu reflekslerin bebekte olması gerekir. Sıçrama, emme-arama, yakalama, tonik boyun, basma ve otomatik yürüme reflekslerinden oluşan bu refleksler dış ortama adapte olmalarını sağlıyor. Bebeğin sağlıklı büyümesi, beslenme, hayatta kalmaları için yetenekleri de bu refleksler sayesinde kolaylaşmakta. Sakın korkma anne! Bebeğin bu refleksler sayesinde güçlü. Anne sütü alıp doyması için emme refleksi var, beslenmesi için yutma refleksi, sütün boğazına kaçmaması için öğürme... Bebeğin sağlıkla büyümesi için her şey hazır. Bebeğinizin hayata tutunmasını sağlayan bu reflekslerin bazıları zaman içinde azalır ve kaybolacak, bazıları ise güçlenerek devam edecektir. Şimdi yenidoğan bebekte var olan reflekslerden bahsedelim.
1. Moro refleksi (Sıçrama)
Bebek sırtüstü yatarkan bebeğin elinden tutularak vücut hafif kaldırıldıktan sonra kollar aniden bırakılır. Bebek irkilerek sıçrama hareketi yapar, moro refleksi gelişir. Moro refleksi dört kısımdan oluşmaktadır.
Kollar omuzlardan itibaren gövdeden uzaklaşır.
Kollar dirseklerden itibaren düz bir şekilde uzatılır.
Kollar dirseklerden bükülür.
Kollar tekrar gövdeye yaklaşarak sakin duruma geçer. Bu hareketler sırasında parmaklar açılır ve bebek irkilerek ağlar.
Bu refleks bebek anne karnında gelişir. Hamileliğin 28. haftasında moro refleksi gelişmeye başlar. Bebek 3 ayını doldurunca kaybolmaya başlar. bu refleks kaybolduktan sonra ortaya çıkması veya bebekte görülmemesi çeşitli hastalıkları düşündüreceğinden moro refleksinin takibinin yapılması önemlidir.
2. Emme-Arama Refleksi
Bebeğin dudaklarına veya yanağına dokunulduğunda bebeğin ağzı ile arama hareketi yapar, başını o yöne doğru çevirir. Eğer yakalarsa nesneyi emmeye başlar. Hamileliğin 32-34. haftalarında gelişen bu refleks emzirme sürecinde çok önemli bir reflekstir. Emme refleksi uyanık durumda 4. ay, uykuda ise 7. aya kadar devam eder. Bu refleksin olmaması bazı hastalıkların habercisi olabileceğinden mutlaka değerlendirilmesi gerekir.
3. Yakalama Refleksi
Bebeğin ayak tabanı ya da el ayasına dokunulduğunda sıkıca yakalaması gözlenir. bebek yakaladığı nesneyi sıkıca tutmaya devam eder. Bu refleks hamileliğin 28. haftasında gelişmeye başlar. Elde yakalama refleksi 2. aylarda kaybolurken, ayakta ise 10. aylarda kaybolma gözlenir. Daha sonra bu yakalama refleksinin yerini istemli olarak tutma hareketleri alacaktır.
4. Tonik boyun Refleksi
Bebek başını bir yöne doğru çevirdiğinde, kasların kasılması artarak başını çevirdiği taraftaki kol ve bacaklar düz bir hatta kalır. Diğer taraftaki kol ve bacaklar dirsek ve dizden kıvrılma hareketi yapar. Buna eskrimci pozisyonu diyebiliriz. Bebek doğduktan 3-4 hafta sonra daha belirgin bir şekilde gözlemlenir. Tonik boyun refleksi 6. aydan sonra kaybolma eğilimi gösterir. Yine bu refleksin daha uzun aylar görülmesi veya bu refleks bulgularının tek taraflı alınması bazı hastalıkların varlığını düşündürebilir.
5. Basma ve Otomatik Yürüme Refleksi
Koltuk altından tutularak düz bir zemine ayakları yere değdirilen bebek adım atma hareketi yapabilir. Bu refleks 6 ile 7. aylar arasında kaybolmaya başlar. Erken doğan bebekler yere ayak uçları ile zamanında doğan bebekler ise yere ayak tabanları ile basma hareketi yaparlar.
Bu refleksler dışında öğürme, yutkunma, başını kaldırma gibi refleksler de bebekler görülür.
Kaynak: TC Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı. Bebek, Çocuk, Ergen İzlem Protokolleri.
(NOT: Yazılar bilgilendirme amaçlıdır. Mutlaka sağlık çalışanına danışınız.)
Comments