Kansızlık olarak adlandırdığımız anemi tüm dünyada yaygın görülür. Dünyada her dört kişiden biri anemiden etkilenir. Özellikle vitamin ihtiyacının fazla olduğu hamileler, çocuklar, ergenlik dönemindeki gençler, kadınlar risk altındadır.
Anemi nedir? Niçin önemlidir?
Kandaki kırmızı hücrelerde bulunan Hemoglobin (Hgb) değerinin normalden azalmasına anemi diyebiliriz. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre anemi, hemoglobin değerinin kadınlarda 11.5 g/dL, erkeklerde 13 mg/dL’nin altında olmasıdır. Hemoglobin kırmızı kan hücrelerinde yer alır ve dokulara oksijen götürür. Kısaca kırmızı kan hücrelerinin azalması olarak adlandırılabilir.
Aneminin belirtileri nelerdir?
Aneminin başlıca belirtileri halsizlik, baş dönmesi, çabuk yorulma, çarpıntı, sık geçirilen enfeksiyonlar, iştahsızlık, saç dökülmesi, huzursuz bacak sendromudur. Özellikle yüz, tırnaklar, avuç içi, ağız içi, göz akında solukluk aneminin en belirgin özelliğidir. Bu belirtilerden bir veya birkaçı sizde varsa mutlaka sağlık çalışanına danışmanız gerekmektedir.
Aneminin teşhis ve tedavisi nasıldır?
Aneminin teşhis edilmesi basit bir kan tahlili ile mümkündür. Hemogram tüpüne alınan kan ile hgb değeri bulunarak anemi olup olmadığınızı öğrenebilirsiniz. Anemi kadınlarda Hgb değerinin 12mg/dL, erkeklerde ise 13 mg/dL’nin altına düşmesidir. Eğer aneminin değerleri düşük ise veya kullanılan kan ilaçları ile düzelmiyorsa ek tahliller istenebilir. Aneminin altta yatan sebepleri veya aneminin hangi tür olduğu detaylı kan tetkiki ile öğrenilebilir.
Tedavisi ise aneminin türüne göre değişmektedir. Eğer demdir eksikliği anemisi varsa demir preparatları verilir. Ciddi anemide ise iğne veya serum şeklinde tedavi edilir.
Anemi sebepleri nelerdir?
Anemi yanin kansızlığın üç ana nedeni vardır. Bunlar;
1) Kırmızı kan hücrelerinin azalması:
Kanamalar sonucunda azalan kan miktarı sebebiyle kırmızı kan hücrelerinde de azalma görülür. Bu kanamalar yaralanma/kaza sonucu olabileceği gibi adet kanaması veya mide-barsaklarda meydana gelen kanamalar da olabilir.
2) Kırmızı kan hücrelerinin vücutta olması gerekenden daha kısa sürede yok edilmesi:
Kırmızı kan hücrelerinin de 4 aylık ömrü vardır. Fakat bazı hastalıklar bu hücrelerin erken ölmesine sebep vererek anemiye sebep olur. Bunlar Akdeniz anemisi, orak hücreli anemi gibi kalıtsal hastalıklar olabilir. Buna ilaveten kanser, kronik hastalıklar da anemiye sebep olabilir.
3) Vücutta yeterli miktarda kırmızı kan hücresi üretilememesi:
Kırmızı kan hücrelerinin üretimi için vücudun ihtiyaç duyduğu vitamin ve minarelere ihtiyaç vardır. Bunlardan herhangi birinin eksikliğinde yeterli düzeyde kırmızı kan hücresi üretilmediğinden kansızlık meydana gelir. Bu vitaminler demir, B12 vitamini, folik asit vb olabilir.
Anemiden nasıl korunuruz?
Ülkemizde en sık görülen anemi çeşidi demir eksikliği anemisi olduğu için bu anemiye yönelik önlemleri ele alacağız. Demirin diyette yer alması çok önem taşır.Aynı zamanda vücut tarafından emilimi sağlanması gerekir.
Hangi gıdalar tüketilmelidir?
Demir en çok karaciğer, kırmızı et gibi hayvansal gıdalarda bulunur. Hindi eti, beyaz et, pekmez, yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller (kuru fasulye, nohut, mercimek gibi), yumurta, kuru yemiş (ceviz, fındık, kuru vb) ve kuru meyve (kuru üzüm, kuru erik vb) gibi gıdalarda mutlaka tüketilmelidir.
Demir emilimini etkileyen faktörler?
· Köfteyi ayran ile değil salata ile birlikte alabilirsiniz. Ispanağı yoğurt ile değil limon sıkarak tüketiniz. Çünkü demir içeren gıdalar ile birlikte C vitamini alınmalıdır. Süt, yoğurt ve peynir gibi kalsiyum içeren gıdalar alınmamalıdır.
· Yemekleri kısık ateşte pişirmeye çalışın.
· Çay saatiniz yemeğin hemen ardından olmamalıdır. Yemeklerden sonra çay içmek için iki sat beklenmelidir.
· Köfte, et gibi demir içeren ürünleri mayalı ekmekle birlikte tüketebilirsiniz. Çünkü lavaş (mayasız ekmek) demir emilimini azaltır.
Aneminin tedavisinde dikkat edilecek hususlar nelerdir?
Açlık durumunda demir emiliminde artış olur. Kan yapıcı ilaçların kaç iken verilmesinin sebebi de budur. Kan yapıcı ilaçlar açlık durumunda alınırsa mide barsak şikayeti oluşabilir. Bu nedenle yatmadan alınabilir. Tok alınır ise yine yemekte demir emilim azaltan gıdalardan uzak durulmalıdır. Araya iki saat zaman konulmalıdır. İlaçların düzenli alınması tedavinin sağlanmasında önem taşır.
Comments